Westernowa Baza Danych

Po gigantycznym sukcesie Dobrego, Złego i Brzydkiego (1966), Leone mógł przystąpić do realizacji wymarzonego projektu: westernu, który miałby zostać włączony w poczet klasyki gatunku przez samych Amerykanów. Ominął wiec zarzucany mu przez purystów ahistorycyzm, umieszczając akcję w konkretnym momencie dziejowym historii Ameryki, implikującym wszystkie ekranowe wydarzenia; okresie budowy kolei żelaznej. Powstał film wściekle antykorporacyjny, jeśli porównać go do westernów amerykańskich, jednogłośnie sławiących kolej jako forpocztę cywilizacji (Western Union,1941) i pod tym względem absolutnie pionierski. Tym samym apolityczny Leone określił się jako liberał i orędownik równych, wolnorynkowych szans dla przedsiębiorczej jednostki. Ale ten film jest jednocześnie projekcją jego euro-marzenia, ,,daydreamu'' o westernie i w tym sensie jest to dzieło oniryczne. Skąpany w ciepłych brązach, beżach i ochrach western odznacza się miarowym rytmem, jeszcze większą niż dotąd celebrą detali i operową emfazą w kulminacyjnych momentach, osiąganą przy użyciu wszystkich środków formalnych; od ogniskowej 8 mm do precyzyjnego montażu scen pod napisaną wcześniej, przepiękną muzykę Morricone. ,,Tu main streets mają szerokość autostrad a strzały brzmią, jak wybuchy bomb atomowych''- pisał Stephen King. Cudownie surrealistyczny prolog na stacji, Henry Fonda w roli sadysty, ostatni pojedynek przecięty wstrząsającym flashbackiem, blask kobiecości Claudii Cardinale... tego już nie zapomnisz.